Açık Bankacılık Nedir?

Açık Bankacılık, finansal verilerin ve hizmetlerin, 'açılması', yani müşterilerin onayıyla erişilebilir hale getirilmesi anlamına gelir. Bu kavram, bankaların ve diğer finansal kurumlarının, müşteri izniyle üçüncü taraf geliştiricilere veya hizmet sağlayıcılara API’ler aracılığıyla erişim sağlamasını ifade eder. Geleneksel bankacılık anlayışını kökten değiştiren bu yenilik, hem finans sektörü hem de son kullanıcılar için yeni olanaklar sunar.

Açık Bankacılığın Tarihsel Gelişimi

Açık Bankacılık kavramı, 2000’li yılların sonlarında Avrupa Birliği’nde ortaya çıkan ödeme hizmetleri direktifi PSD2 (Payment Services Directive 2) ile önem kazanmıştır. 2018 yılında yürürlüğe giren bu mevzuat, bankaların müşteri verilerini üçüncü taraflarla paylaşmasını zorunlu kılmış ve sektörde rekabeti artırmayı hedeflemiştir. Avrupa’nın ardından ABD, Birleşik Krallık ve diğer bölgelerde benzer düzenlemeler yapılmış ve Açık Bankacılık küresel bir trend haline gelmiştir.

Bu dönüm noktaları, finansal teknolojilerin hızla gelişmesi ve tüketicilerin daha esnek, şeffaf hizmetlere olan talebi ile şekillenmiştir.

Açık Bankacılığın İşleyişi

Açık Bankacılık, API'ler aracılığıyla mümkün olur. Bankalar ve finansal kurumlar, bu teknoloji aracılığıyla diğer şirketlere çok daha kolay bir şekilde entegre olabilmektedir.

• Bir kullanıcı, bir mobil uygulama üzerinden tüm banka hesaplarını tek bir platformda görebilir.
• Bir kredi notu hesaplama servisi, kullanıcının izin verdiği banka hesaplarındaki finansal verileri analiz ederek sonuçları sunabilir.

Bu sistem, tüm paydaşların birlikte çalışmasını sağlayarak ekosistemi daha verimli hale getirir. Ancak bu şekilde veri paylaşımının da son derece güvenli bir altyapıda yapılması gerekir.

Açık Bankacılığın Kullanıcılara Faydaları

• Kullanıcı Deneyimi: Farklı bankaların hesaplarını tek bir uygulamada görünür kılar.
• Daha Rekabetçi Hizmetler: Farklı sağlayıcılar arasında rekabet artar, bu da daha uygun fiyatlar ve yenilikçi çözümler anlamına gelir.
• Daha Hızlı Finansal Çözümler: Krediler ve ödemeler için manuel belge toplama süreci ortadan kalkar.
• Kişiselleştirilmiş Hizmetler: Finansal analizler ve öneriler, bireyin finansal durumuna özel olarak sunulabilir.

Türkiye’de Açık Bankacılık

Türkiye’de Açık Bankacılık, 2020 yılında yürürlüğe giren Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Yasası (6493 sayılı Kanun) ve 2021’de uygulamaya başlayan TCMB tebliğleri ile desteklenmiştir.

Şu anda Türkiye'deki bankalar, müşteri izinleri dahilinde veri paylaşımı yapabilmektedir. Ancak, veri gizliliği ve hukuki uyumluluk konuları hala önemli bir tartışma alanıdır. Türkiye’de açık bankacılığın benimsenmesi, finans sektöründeki dijitalleşme ve rekabeti olumlu yönde etkileyebilir.